Każdy, kto pielgrzymował do Rzymu, na pewno nawiedził Bazylikę św. Jana na Lateranie, która jest „Matką i Głową wszystkich kościołów Miasta i Świata”. W każdej diecezji i archidiecezji jednak też są wyjątkowe świątynie, które pełnią rolę kościołów katedralnych. Są one sercem Kościoła diecezjalnego, głową i matką wszystkich innych kościołów w diecezji.

Dlaczego kościół katedralny jest matką kościołów w diecezji? Przede wszystkim dlatego, że jest kościołem biskupa diecezjalnego. Każda katedra jest miejscem szczególnego nauczania biskupa, który pozostaje w ścisłym związku z nauczaniem Ojca Świętego i kolegium biskupów. Dlatego podczas każdej Mszy św. w całej diecezji wspominamy własnego biskupa i modlimy się za niego, a w podziemiach kościoła katedralnego zwykle pochowani są zmarli biskupi diecezjalni.

Katedra jest miejscem święceń kapłańskich, w niej „rodzą się” kapłani, którzy służą i pracują w naszych parafiach. Bardzo dobrze widać to w Wielki Czwartek, w dzień ustanowienia kapłaństwa, kiedy księża gromadzą się w katedrze ze swoim biskupem. „Katedra jest miejscem, z którego w ogóle wypływają, niczym ze źródła, wszystkie sakramenty Kościoła, jakich udziela się w diecezji. W niej przecież w Wielki Czwartek dokonuje się poświęcenie oleju katechumenów, oleju do namaszczania chorych, a zwłaszcza świętego krzyżma, którym namaszcza się czoła lub ręce wybrańców Bożych w czasie chrztu, bierzmowania, święceń prezbiteratu i biskupstwa. Namaszcza się nim także kościoły w czasie ich uroczystego poświęcenia” – napisał abp Stanisław Nowak na łamach Niedzieli w 2003 r. Przypomniał również, że „w kościele katedralnym jest też główny ołtarz diecezji, biskup bowiem sprawuje Eucharystię jako pierwszy wśród kapłanów, mając dzięki łasce święceń biskupich sakramentalną moc uobecniania ofiary zbawczej Chrystusa”.

Każda katedra jest miejscem, w którym skupiają się ogólnodiecezjalne działania pasterskie Kościoła partykularnego. To przecież w katedrach odbywają się synody, które wskazują na konkretne i potrzebne w danym momencie działania duszpasterskie. Katedra jest miejscem najważniejszych nabożeństw. „Kościół diecezjalny najbardziej ujawnia swą żywotność, płodność apostolską i aktywność zbawczą w akcjach dokonujących się w katedrze” – podkreślał abp Stanisław Nowak.

Nauczanie Kościoła wskazuje również, że w kościele katedralnym znajduje się katedra biskupia – miejsce zarezerwowane dla biskupa. Ta z kolei jest znakiem jedności w wierze Kościoła partykularnego, który jest zgromadzony wokół biskupa.

Benedykt XVI, wielki teolog liturgii, w swoich przemówieniach, homiliach i publikacjach zwracał uwagę na to, że liturgia biskupia w kościołach katedralnych jest i powinna być wzorem dla liturgii w naszych parafiach. Przypominał, że katedra powinna być miejscem, w którym w sposób szczególny Eucharystia i inne celebracje liturgiczne sprawowane są przez biskupa z pełnym uszanowaniem samej liturgii.

Katedra to miejsce szczególne, które uświadamia nam, czym jest Kościół. Każdy katolik powinien uczestniczyć w wielkich celebracjach, które odbywają się w katedrach, bo wszyscy powinniśmy być w łączności z naszym biskupem.